Bəşir
(1867-1934)
Bəşir Aşıq Ələsgərin böyük oğludur. 1867-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olmuşdur. Bəşir əvvəlcə öz kəndlərində, sonra isə Sarıyaqub kəndindəki molla məktəbində oxumuşdur.
Saz çalıb, söz qoşmağı bacaran Bəşir aşıqlıq etməsə də, bu sənətin qədir-qiymətini bilirdi. O, yazdığı şeirləri nədənsə mühafizə etməmişdir.
At minməyi, şux geyinməyi sevən Bəşir həm də əla nişançı idi. O, ömrü boyu heç kəsdən qorxub-çəkinməmiş, bəylərə, ağalara, qlavalara, pristavlara baş əyməmişdir.
1915-ci ildə münaqişə zəmnində kəndin kovxasını güllə ilə vuran Bəşir çar hakimiyyəti yıxılana qədər qaçaq yaşamışdır.
1918-ci ildə ermənilərin törətdikləri milli vuruşma zamanı Bəşir Göyçənin müdafiəsində böyük şücaət göstərmiş, yağılara ağır zərbə vurmuşdur. O, 1918-1921-ci illərdə Kəlbəcərin Qanlıkənd kəndində Aşıq Ələsgərlə bir ailədə yaşamışdır.
Bəşir 1934-cü ildə Kəlbəcər rayonunun Yanşaq kəndində qonaq olarkən xəstələnib vəfat etmiş və vəsiyyətinə görə orada da torpağa tapşırılmışdır.
KİMİ
Səyyad olan bu dağları dolanar,
Ovu bərəsində bulana kimi.
Laçın qıya çəkər görcək şikarın,
Tab etməz havada alana kimi.
Bahar olcaq bağban barı gözləyər,
Vəfalılar düz ilqarı gözləyər,
Kişi olan namus, arı gözləyər,
Dosta xain çıxmaz ölənə kimi.
Bəşirəm, heç zaman çıxmıram yasdan,
Çaqqallar şir olub, tülkülər asdan.
Özgələr sözüynən incimə dostdan,
Eşidib dilindən bilənə kimi.
QADAN ALIM
Əziz bəradərim, gəl otur rahat,
“Bəxtin yatdı, sən də yat”, qadan alım.
Gecə qaranlıqda olan nadamət,
Cəhd elə, mənzilə çat, qadan alım.
Çətindi gədikdən, dağdan aşmağı,
Ola bu saqqalın əba-başmağı.
Qurbanın yerişi, malın qaçmağı
Eləyibdi məni mat, qadan alım.
Bəşirəm, hər yana göndərrəm çapar,
Harda olsa, onu axtarar, tapar.
On dörd maldan dördü qalıb, yığ apar,
Tez qayıt, Gəncədə sat, qadan alım.
MƏN
Şövq əhliyəm, əldə yoxdu fürsətim,
İstəkli dostlardan aralıyam mən.
Qəhrli aslanam qəm libasında,
Seyraqub sözündən yaralıyam mən.
Düşəndə yadıma günün keçmişi,
Mənə yer eləyir fələyin işi.
Görüm viran qalsın belə gərdişi,
Bir soruşan yoxdu haralıyam mən.
Az qanan insana pis söz kar etməz,
Namərdə yalvarma, dadına yetməz.
Mərdlər dost yolundan kənara getməz,
Dost ucundan başı bəlalıyam mən.
Alçaq dağlar başda qarı saxlamaz,
Mərd iyidlər miras varı saxlamaz.
Laçın qaynağında sarı saxlamaz,
Tərlan ovlağından aralıyam mən.
Cavanlıq vaxtından üzüm gülmədi,
Qohum-qardaş, dost yanıma gəlmədi,
Ha yana əl atdım, iş düzəlmədi,
Əzəldən iqbalı qaralıyam mən.
Mən Bəşirəm, yalan gəlməz dilimə,
Bülbül təki həsrət qaldım gülümə.
Baxtımın kitabı keçə əlimə,
Oxuyub adımı qaralıyam mən.
SƏHƏR ERTƏ
Axşamdan nə yesən, xub keçər gedər,
Qonağın qaydına qal səhər ertə.
Qonaqlar qanandı, güzaran edər,
Olsa qaymağınan bal səhər ertə.
Olsa bizim kimi tələsik qonaq,
Tez ver naharını, üzün olsun ağ.
Bir az pendirinən, bir az kərə yağ,
Qənddən istəkana sal səhər ertə.
Bəşirəm, doymaram mən ləzzətindən,
Kor Söyün yeznənin bu hörmətindən.
Düyü pilovundan, çolpa ətindən
Gətirginən dalbadal səhər ertə.
TƏZƏ
Sübhün çağı gördüm çeşmə başında,
Burda canlar alan bu yazdan təzə.
Eybi yox əndamda, nə göz-qaşında,
Sərasər geyinmiş ətlazdan təzə.
Dedim: niyə mayıl-mayıl gəzirsən?
Eyləyib ağlımı zayıl, gəzirsən.
Qul olum, eyləsən qayıl, gəzirsən,
Deyim qurban, nəzir-niyazdan təzə.
Can alanım, canım alan gəzirəm,
Həmi xürrəm, həmi nalan gəzirəm.
Axtarıram, elə oğlan gəzirəm,
Necə ki ay çıxar ay yazdan təzə.
.................................................
(şeirin davamı əldə olunmayıb)
OLMASA
(nöqtəsiz)
Daha könlüm murad almır,
Aləmdə var olmasa;
Olar gəda, gələr gülər
Ürəkdə ar olmasa.
Mərd dura ərsədə gərək,
Səd vura öldürməyə;
Hər kəs gəlsə, həm kam alar,
Əgər kor-kar olmasa.
Al gəlirəm, gördüm harda
Mərd var olsa, mərd görəm;
Əldə var dava gəlirəm,
Vuram harda dərd görəm;
Allahi Məhəmməd əla
Vali Məhəmməd görəm;
Mahı harda görmək olar,
Gər mədətkar olmasa.
Dədəm gəlmir, əmim gəlmir,
Dostlarım harda gələr!?
Görərik ki, qohum harda
Olsa da, darda gələr.
Mərdi-mövla olmasa,
Ölsəm, mur-kar da gələr.
Əməllərim gülə-gülə
Əldə hasar olmasa.
.............................................
(Şeirin davamı əldə olunmayıb)